طبق داده های سازمان بهداشت جهانی (WHO)، از هر ۱۱ نفر در جهان یک نفر دیابت  دارد. یکی از مهم ترین خطرات دیابت، زخم پای دیابتی است. حدود ۱۱ میلیون نفر در ایران دچار دیابت یعنی اختلال در قند خون و قند خون بالاهستند.  ۳۴ درصد از بیماران دیابتی در معرض خطر ابتلا به زخم پای دیابتی هستند. حتی کوچک ترین بثورات در زخم پای دیابتی، که می تواند سبب قطع عضو (برش یک عضو که نمی تواند بهبود یابد) یا پیشرفت بیماری شود مهم است و بیماران باید از اقدامات احتیاطی لازم جهت پیشگیری از زخم استفاده کنند. اگر بیماری پیشرفت کند باید فورا به متخصص مراجعه کنند.

حتی زخم های کوچک بسیار مهم هستند:

با توجه به اینکه  دو مکانیسم در ایجاد زخم پای دیابتی وجود دارد، این دو مکانیسم به شرح زیر است:

در مکانیزم عصبی، در نتیجه سطح بالای قند خون بیماران دیابتی آسیب عصب ایجاد شده و اعصاب حرکتی تحت تاثیر قرار می گیرد و رطوبت پوست از بین می رود، پوست خشک یا ترک می خورد و باکتری ها به راحتی وارد می شوند. از سوی دیگر، با آسیب عصبی حسی احساس گرمی/ سردی و درد کاهش می یابد.

در مکانیسم عروقی، چربی خون دیابتی ها بالا است و این چربی ها در دیواره رگ جمع می شوند و باعث انسداد رگ های بزرگ یا کوچک می شود. از سوی دیگر، اکثر تغذیه عروق پا از عروق کوچک است. با توجه به آسیب عصبی، حرکات انقباض و انبساط در اطراف این عروق نمی تواند انجام شود و گردش خون دچار اختلال می شود. عضله و بافت چربی زیر جلدی پا بسیار کم است. پا تنها اندامی است که تمام بدن را حمل می کند. بنابراین حتی زخم های کوچک روی پوست در یک زمان بسیار کوتاه می تواند به پوست و استخوان برسد و خطر ابتلا به زخم پای دیابتی را افزایش دهد.

خطر ابتلا به زخم پای دیابتی در طول زندگی بیماران دیابتی ۳۴ درصد می باشد:

شیوع زخم پای دیابتی بین ۲/۲ تا ۶ درصد در سال است. خطر ابتلا به زخم پای دیابتی در زندگی هر بیمار دیابتی ۳۴ درصد است. دو سوم از آنها آلوده هستند. بنابراین، همه بیماران در واقع در معرض خطر زخم پای دیابتی هستند، فقط زمان آن متفاوت است. با توجه به مطالعات انجام شده ، ۶۰ درصد بی حسی ناشی از آسیب عصب است. نه تنها موجب بی حسی می شود، بلکه باعث ایجاد علائمی مانند سوزش، سوزن سوزن شدن و درد نیز می شود. ممکن است شایع باشند و یا ممکن است در یک ناحیه خاص در امتداد یک عصب رخ دهند. آسیب عصبی همچنین در عصب هایی که به اندام های داخلی مانند قلب و معده منتهی می شود رخ می دهد؛ مشکلاتی مانند تپش قلب، اختلالات ریتم، کاهش ناگهانی فشار خون، اشباع سریع و یا گرسنگی، ضعف و گاز شکمی، یبوست، دیده می شود. دلیل همه این موارد قند خون کنترل نشده و بالا است.

در دنیا در هر ۳۰ ثانیه یک پای دیابتی آمپوتاسیون می شود:

زخم پای دیابتی ممکن است منجر به آمپوتاسیون شود. با مداخله زودهنگام، مراقبت خوب از زخم و  بیمار می توان از آن جلوگیری کرد. متاسفانه تعیین رقم برای تعداد افرادی که به دلیل این بیماری پای خود را از دست داده اند ممکن نیست اما می دانیم که در طول سال ها افزایش یافته است، زیرا تعداد بیماران دیابتی افزایش یافته و به همان تعداد زخم پای دیابتی و آمپوتاسیون پا نیز افزایش یافته است. در دنیا در هر ۳۰ ثانیه یک پای دیابتی آمپوتاسیون می شود. در آمپوتاسیون پای دیابتی میزان مرگ در ۵ سال ۷۰ درصد است. اگر بیمار نارسایی مزمن کلیه داشته باشد، این میزان در ۲ سال ۷۵ درصد است.

حتی یک سنگ کوچک در کفش می تواند سبب زخم پای دیابتی  شود:

وجود هر گونه قرمزی در پا در بیماران دیابتی اهمیت دارد. گاهی اوقات حتی وجود یک سنگ کوچک که در کفش احساس نمی شود سبب این می شود. تقریبا تمام بیماران همچنان در معرض آسیب های جزئی و حتی گاهی بزرگ به علت از دست دادن حس در پا هستند. این باعث آسیب دیدن پوست می شود. باکتری ها می توانند از این قسمت وارد شوند و باعث عفونت و زخم در پا شوند. اغلب علائم اولی قرمزی است و حتی کوچک ترین قرمزی پا نیز گاهی باعث نتایج غیر منتظره می شود. بنابراین، لازم است بلافاصله به متخصص مراجعه کنیم تا مشخص شود آیا این عفونت است و چه آنتی بیوتیک مورد نیاز است، چون که می توان با مداخله درست قبل از اینکه  زخم باز شود یا زخم به استخوان پیشرفت کند پا را نجات داد.

بیماران دیابتی باید از کفش های تنگ دور باشند:

مهم ترین راه برای جلوگیری از زخم پای دیابتی، جلوگیری از ابتلا به دیابت است. با  حذف غذاهایی که باعث دیابت می شوند، مانند قند، مصرف چربی و الکل از رژیم غذایی، دستیابی به وزن ایده آل با ورزش و ایجاد یک شیوه زندگی سالم می توانیم از دیابت جلوگیری کنیم. برای بیماران دیابتی، اقدامات بسیار ساده ای  برای جلوگیری از تشکیل زخم و یا عمیق شدن آن وجود دارد. “اول از همه، این بیماران باید از پوشیدن کفش های تنگ اجتناب کنند؛  باید کفش راحت و مناسب پا را انتخاب کنند.  پا باید روزانه برای قرمزی  بررسی شود. شستشو یک راه خوب برای کاهش بار باکتریایی است. سپس خشک کردن و استفاده از کرم برای مرطوب کردن آن، و همچنین استفاده از کرم محافظ برای  ترک پاشنه نیز مهم است. استفاده از جوراب های پنبه ای، تنگ نباشد، انتخاب کفش مناسب با شکل پا یکی دیگر از نکات مهم است که باید به یاد داشته باشید. توجه ویژه باید به گرفتن ناخن داشته باشید.

درمان زخم پای دیابتی با آنتی بیوتیک ها:

اگر بار باکتریایی در زخم کاهش نیابد، سلول های دفاعی می توانند در اینجا جمع شوند و التهاب را افزایش دهند. افزایش التهاب، با ورم بافت سبب فشار در عروق و تغذیه عروقی که در حال حاظر کافی نیست را غیرقابل بازگشت می کند و نکروز را گسترش می دهد. پایان اجتناب ناپذیر در این بیماران قطع عضو پا یا قطع پا از یک محل خاص است. به همین دلیل، بیماران باید به سرعت به یک متخصص مراجعه کنند.

مهم ترین رویکرد در روند درمان، کاهش بار باکتری در بافت است. روش اصلی درمان آنتی بیوتیکی است. مدت زمان درمان آنتی بیوتیک با توجه به میزان و عمق عفونت در بیمار تعیین می شود. در مواردی که به استخوان می رسد می تواند تا ۶ هفته افزایش پیدا کند. برای سطوح سطحی، کمتر از ۳ هفته مناسب است .

Source: www.medimagazin.com

شما عزیزان می توانید جهت دریافت مشاوره زخم و رزرو نوبت از شنبه تا پنجشنبه، ۹ صبح الی ۷ شب با شماره تلفن ۰۹۱۲۸۳۹۴۹۲۲ تماس حاصل فرمایید.

کلینیک زخم پلاس: تهران، جنت آباد، خیابان شهید کبیری طامه (شاهین شمالی)، تقاطع خیابان بهار و امام حسین (ع)، بیمارستان فوق تخصصی عرفان نیایش، طبقه MZ، کلینیک تخصصی زخم و استومی