مراقبت از زخم جراحی برای کاهش ریسک ابتلا به عفونت و تضمین دوران بهبودی کامل و مناسب ، اهمیت بالایی دارد . زخم جراحی هنگامی به وجود می آید که جراح شما یک برش بر روی پوست و بافت های شما ایجاد کند . جراحی ها ممکن است توسط جراح و یا پزشک عمومی انجام شوند ، با این حال هدف ما در این مقاله زخم هایی هستند که توسط جراحان به وجود می آیند . در ادامه اطلاعات عمومی ای در زمینه ی مراقبت از زخم در اختیار شما قرار می گیرد ؛ مهم است که در کنار یاد گیری این اطلاعات توصیه هایی که جراح به شما می کند را به درستی انجام دهید .

انواع بهبود زخم

زخم جراحی برشی است که در حین عمل جراحی بر روی پوست و بافت ها ایجاد می شود . به طور معمول هنگامی که جراحی پایان می یابد ، تیم جراحی لبه های برش را کنار یک دیگر قرار داده و لبه ها را به وسیله ی بخیه ، چسب زخم یا چسب در محل خود ثابت می کنند ؛ این مرحله بهبود زخم اولیه بوده و همان چیزی است که ما در این مقاله آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد .

گاهی اوقات ، بهترین گزینه برای جراح این است که زخم را باز گذاشته تا به خودی خود بهبود یابد ؛ این روش زمان هایی انجام می شود که زخم آلوده شده باشد و یا لبه های زخم به آسانی کنار یکدیگر قرار نگیرند . این پروسه به بهبود زخم ثانویه معروف است . برای مثال ، زخم باقی مانده از گاز گرفتگی یا نیش پس از تمیز کردن زخم و یا زخم ناشی از تخلیه ی آبسه ، نوعی زخم ثانویه است .

روند بهبود زخم

در افراد سالم ، بیشتر زخم ها در طی چند هفته بهبود می یابند اما این مدت زمان بسته به نوع عمل جراحی متفاوت است .

روند بهبود زخم را می توان به چند مرحله تقسیم کرد که ممکن است این مراحل با یکدیگر هم پوشانی داشته باشند .

• بلافاصله بعد از برش سلول هایی به نام پلاکت به صورت لخته در آمده و مواد شیمیایی ای برای توقف خونریزی ترشح می کنند .
• در روز های اولیه ، خون رسانی به محل زخم کاهش یافته و گلبول های سفید برای مبارزه با عفونت ها و پاکسازی بافت های مرده به محل زخم می آیند و سلول های جدید برای بازسازی زخم شروع به کار می کنند .
• از روز سوم تا هفته ی سوم ، رگ های خونی جدید برای فراهم کردن مواد معدنی تشکیل می شوند و بافت جدید شروع به رشد می کند .
• در نهایت ، از هفته ی سوم تا یک سال ، بافت جدیدی که محل زخم را پوشانده است به تدریج جایگزین شده و مجددا سازماندهی می شود .

در صورتی که زخم شما توسط جراح به وسیله ی بخیه ، منگنه یا چسب زخم بسته شود ؛ روند بهبودی زخم کوتاه تر می شود .

بر زخم خود نظارت داشته باشید

در طی روند بهبودی زخم ، لازم است تا زخم خود را برای علائم عفونت معاینه کرده و آن را زیر نظر داشته باشید .

گاهی اوقات یک توده می تواند در اطراف جای زخم تشکیل شود ؛ به این اتفاق هماتوم گفته می شود – هماتوم توده ای از خون است که خارج از رگ های خونی تشکیل شده است – در صورت مشاهده هر نوع توده یا بر آمدگی ، به جراح یا پزشک عمومی خود مراجعه کنید .

بهتر است در زمان بهبودی ، زخم را دور از تابش نور آفتاب نگه دارید ، نور خورشید تاثیری بر بهبودی زخم ندارد اما باعث می شود که لایه ی بالایی پوست شما رنگدانه ای به نام ملانین تولید کند که عامل رنگی شدن پوست است ، بنابراین اگر پوست محل زخم خود را در برابر نور خورشید قرار بدهید ، رنگ جای زخمتان از بقیه ی پوستتان متمایز می شود .

پانسمان

اینگونه نیست که تمام زخم های جراحی نیاز به پانسمان داشته باشند اما اگر زخم شما نیاز به پانسمان دارد باید بدانید که هدف از پانسمان :

• جذب هر نوع مایعی که از زخم ترشح می شود
• ایجاد بهترین شرایط برای بهبود زخم
• محافظت از محل زخم در طی بهبودی
• ایجاد فشار (در صورت نیاز)

تعویض پانسمان

بسته به محل زخم ، شما می توانید پانسمان اولیه زخم خود را برای ۷ روز دست نزده باقی بگذارید . جراح یا پرستار نحوه ی مراقبت از زخم جراحی تان در خانه و زمان مناسب برای تعویض آن را به شما می گوید .

• قبل از آنکه پانسمان زخم خود را بردارید ، دست خود را با آب و صابون بشویید و سپس آن ها را خشک کنید .
• با دقت پانسمان را برداید و سعی کنید که انگشتتان با زخم در حال بهبودی تماس نداشته باشد .
• پانسمان آلوده را در سطل زباله بیندازید – ممکن است ابتدا بخواهید آن را در یک کیسه ی جدا و سپس در سطل زباله بیندازید .
• ممکن است بتوانید زخم خود را بعد از برداشتن پانسمان ، بدون پانسمان نگه داری کنید ؛ اما می توانید برای آسودگی خاطر و راحتی بیشتر یک لایه پانسمان بر روی آن نگه دارید به خصوص در زمان هایی که زخم شما احتمال ساییده شده به لباستان را داشته باشد . گاهی اوقات بیمارستان یک پانسمان جایگزین به شما می دهد .
• پانسمان جدید را با دقت بر روی زخم بگذارید و سطحی که با زخم در تماس است را لمس نکنید .
• از کرم و پماد های ضد عفونی کننده بر زیر پانسمان جدید استفاده نکنید . این محصولات ممکن است به جای آنکه باعث بهبودی شوند ، به بافت شما آسیب بزنند . بهترین کار ممکن این است که زخم خود را تا زمانی که بسته شود ، خشک نگه دارید .

حمام رفتن

به طور معمول ، ۴۸ ساعت بعد از جراحی می توانید به حمام بروید اما در واقع این زمان بستگی به نوع جراحیتان دارد . در ادامه نکات کلی ای که باید در نظر داشته باشید آورده شده است :

• در صورت امکان ، برای حمام کردن از دوش آب به جای رفتن داخل وان ، استفاده کنید تا زخمتان در آب خیس نخورد زیرا ممکن است بافت جای زخمتان نرم شده و زخم باز شود ؛ تنها در صورتی از وان استفاده کنید که بتوانید محل زخم را خارج از آب نگه دارید .
• هر گونه پانسمانی را که داری د قبل از حمام کردن بر دارید مگر آنکه جراح یا پرستارتان توصیه ی دیگری به شما کرده باشد . بعضی از پانسمان ها ضد آب بوده و می توان به راحتی حمام رفت .
• شما می توانید ناحیه ی اطراف زخم را با صابون ملایم بشویید ؛ از هیچ گونه صابون ، ژل بدن ، لوسیون بدن ، پودر بچه یا هر محصول شستشوی دیگر به طور مستقیم بر روی زخم خود استفاده نکنید .
• می توانید اجازه دهید تا آبی که بر روی سرتان می ریزد ، به محل زخم شما پاشیده شود اما به هیچ وجه محل زخم را دست نکشید – این کار ممکن است هم دردناک بوده و هم روند بهبودی را به تعویق بیندازد .
• محل اطراف زخم را با یک حوله ی تمیز خشک کنید اما اجازه بدهید خود زخم با جریان هوا خشک شود .

در مورد نحوه ی حمام کردن و مدت زمانی که باید زخم خود را خشک نگه دارید ، بپرسید . پزشک و جراح شما بهتر از هر فرد دیگری شرایط شما را می داند ، پس همواره به توصیه های پزشکتان توجه کافی را داشته باشید .

شما عزیزان می توانید جهت دریافت مشاوره زخم و رزرو نوبت از شنبه تا پنجشنبه، ۹ صبح الی ۷ شب با شماره تلفن ۰۹۱۲۸۳۹۴۹۲۲ تماس حاصل فرمایید.

کلینیک زخم پلاس: تهران، جنت آباد، خیابان شهید کبیری طامه (شاهین شمالی)، تقاطع خیابان بهار و امام حسین (ع)، بیمارستان فوق تخصصی عرفان نیایش، طبقه MZ، کلینیک تخصصی زخم و استومی