کزاز چیست و چگونه باعث بیماری می شود؟ چگونه یک فرد به آن مبتلا می شود؟ دلایل ابتلا به آن چیست؟ راه های تشخیص آن چیست؟ علائم ابتلا به این بیماری چیست؟ پس از ابتلا به آن چه اقداماتی باید انجام داد؟ آیا این بیماری قابل درمان است؟ آیا این بیماری مسری است؟ چگونه می توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد؟
اگر درباره این بیماری کنجکاو هستید و هر یک از پرسش های بالا ذهنتان را مشغول کرده است، این مقاله می تواند در یافتن پاسخ های درست به شما کمک کند. پس از خواندن این مقاله غافل نشوید.
کزاز
کزاز، یکی از بیماری هایی است که در گذشته باعث مرگ و میر میلیون ها انسان بخصوص کودکان شده است. حتی در جهان پیشرفته امروز نیز این بیماری تهدیدی برای حیات انسان تلقی می شود. پس تنها راه مسون نگه داشتن خود کسب اطلاعات بیشتر درباره آن است.
اولین پرسشی که باید به پاسخ آن پرداخت، ماهیت این بیماری و چگونگی عملکرد آن در بدن انسان است.
ماهیت بیماری
کزاز(Tetanus)که با نام قفل قفل(Lockjaw) نیز شناخته می شود، نتیجه ورود باکتری کلوستریدیوم تتانی(Clostridium tetani) یا باسیل نیکولایر به بدن است. این باکتری خاک زیست است و در ساختمان خود ساختاری شبیه به هاگ دارد. در صورت ورود آن به بدن و محیا بودن شرایط رشد و تکثیر ساختارهای هاگ مانند سمی قوی به نام تتانواسپاسمین را ترشح می کنند.
عامل اصلی این بیماری انتشار سم نام برده و تاثیر آن بر سیستم عصبی فرد است. با این تفاسیر از بیماری مذکور به عنوان یک عفونت باکتریایی نیز می توان یاد کرد.
زمانی که سم منتشر شده به انتهای عصب بدن می رسد، عوارض بیماری نمایان می شود. حذف سم و بهبود بیمار در این مرحله غیر ممکن خواهد بود؛ زیرا برای بهبودی عصب مورد حمله به رشد و انتهای جدید نیاز دارد. این رشد چندین ماه طول می کشد. درحالیکه سرعت پیشرفت سم در بدن فرد بسیار سریعتر از این فرآیند است.
چگونگی ابتلا
همانطور که پیش تر اشاره کردیم، عامل این بیماری یک باکتری خاکزی است. این باکتری در خاک، گل، گرد و غبار، بزاق حیوانات و حتی انسان ها، مدفوع حیوانات و انسان ها، نوک سوزن آلوده، وسایل قدیمی مخصوصا وسایل فلزی زنگ زده، کود کشاورزی و… وجود دارد. با توجه به موارد ذکر شده می توان گفت این باکتری تقریبا در همه جا وجود دارد.
اما آیا با هر بار قرار گرفتن در معرض این موارد، به کزاز مبتلا می شویم؟
خیر؛ درست است که باکتری کلوستریدیوم تقریبا در همه جا وجود دارد، اما برای ورود این باکتری به بدن باید خراش یا زخمی روی بدن وجود داشته باشد و در معرض عامل بیماری زا قرار گیرد.
عمده ترین راه های ورود این باکتری عبارتند از:
- زخم های عمیق با آسیب جدی به بافت یا از بین رفتن مقدار قابل توجهی از بافت
- زخم های ناشی از سوراخ شدن پوست توسط یک شی خارجی
- خالکوبی، سوراخ کردن گوش، مواد مخدر تزریقی و بطور کلی اعمالی که توسط سوزن آلوده انجام می گیرند.
- سوختگی های جدی که نیاز به جراحی دارند اما جراحی آن بیشتر از ۶ ساعت به تعویق می افتد.
- گزش حشرات
- گاز گرفتگی حیوانات
- جراحی بدون رعایت موارد بهداشتی
- عدم مراقبت کافی از زخم های ناشی از جراحی
- استفاده نادرست از دارو داخلی وریدی
- حتی خراشیدگی های کوچک و زخم های دهانی
باکتری کلوستریدیوم از طریق هر یک این موارد توانایی نفوذ به داخل بدن را دارد.
دلایل ابتلا
خوب است بدانید آمار ابتلا به این بیماری در کشورهای پیشرفته کمتر است؛ اما در کشورهای کم توسعه یا کشورهایی که هنوز اطلاعات کامل و درستی درباره واکسیناسیون، بهداشت فردی، مراقبت های اولیه و… ندارند، این بیماری هنوز یک تهدید جدی به شمار می رود.
زخم های عمیق فاقد پانسمان مناسب یا عدم شستشو کوچکترین خراشیدگی ها می تواند ظهور این بیماری باشد. اما مهمترین دلیل ابتلا عدم واکسیناسیون یا تجدید آن است.
راه های تشخیص
هیچ آزمایش و روشی برای تشخیص بیماری کزاز وجود ندارد. این مسئله ممکن است برای مبتلایان و افراد در معرض خطر این بیماری نگران کننده باشد؛ اما پزشکان با بررسی علائمی که در یک فرد مبتلا ظاهر می شود و در ادامه به معرفی آنها می پردازیم، بیماری کزاز را تشخیص می دهند.
علائم بیماری
معمولا پس از عفونت اولیه و ورود باکتری به بدن، ۷ تا۱۰روز طول می کشد تا علائم در فرد مبتلا بروز کند. این مدت ممکن است بین ۴ روز تا ۳ هفته نیز متغیر باشد. در برخی موارد نادر بروز آن ماه ها طول می کشد. اما مسئله مهمی که وجود دارد، تشخیص زود هنگام این بیماری است که کمک شایانی به درمان آن می کند.
شایع ترین و ابتدایی ترین علائم ابتلا به آن اسهال، تب و سر درد است. همانطور که اشاره کردیم سم انتشار یافته در اثر ابتلا به این بیماری، مستقیما سیستم عصبی را هدف قرار می دهد؛ در نتیجه اسپاسم های عضلانی نیز به مرور به این علائم اضافه می شوند. اگر این اسپاسم ها جدی گرفته نشوند به مرور بیشتر می شوند؛ تا جایی که باعث قفل کردن عضلات گردن و فک می شوند و بلع را برای فرد مبتلا مشکل می کنند.
اسپاسم ها در ناحیه گردن تا جایی پیش می روند که صحبت کردن، آسیب به تارهای صوتی و تنگی نفس را به دنبال می آورند. از هر۱۰ نفر فرد دارای نشانه تنگی نفس ۲ نفر به مرگ دچار می شوند.
این اسپاسم ها در نواحی دیگر بدن نیز بروز میابند و به قدری شدید می شوند، که گاهی استخوان ها دچار آسیب و شکستگی، در اثر گرفتگی عضلانی شدید پیرامون خود می شوند. حتی ممکن است این مسئله موجب کجی ستون فقرات بیمار شود.
انسداد شریان اصلی ریه یا آمبولی ریوی نیز از دیگر موارد به وقوع پیوسته در این بیماری است. در این مورد ممکن است یک لخته خون که در جای دیگری از بدن شما شکل بگیرد و موجب انسداد شریان اصلی یا یکی از شاخه های آن را در ریه شما شود.
از دیگر علائم نه چندان شایع ابتلا به این بیماری مدفوع خونی، اسهال، تب، سر درد، حساسیت به لمس، گلودرد، تعریق و ضربان بالای قلب است.
اقدامات پس از ابتلا
اگر متوجه ابتلا خود به ایمن بیماری شدید یا حتی شک ابتلا به آن را دارید، سریعا به پزشک مراجعه کنید. درمان این بیماری در مراحل اولیه ابتلا بسیار آسانتر است و با تضمین بیشتری امکان پذیر خواهد بود.
در مواردی که زمان زیادی برای درمان از دست رفته باشد، اما تاثیر سم بر سیستم عصبی کامل نشده باشد، پزشکان جراحی و جداسازی بافت آسیب دیده را برای درمان، انتخاب می کنند. این روش دبریدمان نام دارد.
پیشگیری
اولین نکته ای که در ابتدا باید به آن اشاره کنیم، مسری نبودن این بیماری است؛ این بیماری هرگز توانایی انتقال از فردی به فرد دیگر را ندارد. همچنین باید بدانید با واکسیناسیون و تجدید آن، می توان از ابتلا به کزاز پیشگیری کرد.
این واکسن ها در انواع DT،DTaP، TDو Tdapعرضه می شوند. دو نوع اول آن برای کودکان و نوزان و دو نوع بعدی مخصوص بزرگسالان است. تجدید این واکسن نیز به سن افراد بستگی دارد که پزشکان آن را تعیین می کنند.
نتیجه گیری
سعی کردیم در مقاله ارائه شده نکات مهم و ضروری بیماری کزاز را شرح دهیم. موارد مشروح در این مقاله عبارتند از:
ماهیت و چگونگی عملکرد بیماری ، چگونگی ابتلا به این بیماری و دلایل آن، علائم ابتلا به آن، راه های تشخیص کزاز، راه های پیشگیری از آن، راه های درمان آن، اقدامات پس از ابتلا.
ممکن مطالب ذکر شده در این مقاله، کمی باعث ترس شما شود؛ اما جای نگرانی نیست. خوشبختانه دریافت و تجدید واکسن مخصوص این بیماری از ابتلای فرد واکسینه شده صددرصد جلوگیری می کند. پس آخرین باری که واکسن کزاز زده اید را به خاطر بیارید. اگر بیش از ده سال از آن گذشته بدون هیچ نگرانی ای برای تجدید آن به پزشک مراجعه کنید.
Source: www.cdc.gov, www.mayoclinic.org
شما عزیزان می توانید جهت دریافت مشاوره زخم و رزرو نوبت از شنبه تا پنجشنبه، ۹ صبح الی ۷ شب با شماره تلفن ۰۹۱۲۸۳۹۴۹۲۲ تماس حاصل فرمایید.
کلینیک زخم پلاس: تهران، جنت آباد، خیابان شهید کبیری طامه (شاهین شمالی)، تقاطع خیابان بهار و امام حسین (ع)، بیمارستان فوق تخصصی عرفان نیایش، طبقه MZ، کلینیک تخصصی زخم و استومی
بدون دیدگاه