زخم بستر چیست؟

زخم بستر که به آن زخم فشاری نیز گفته می شود ، آسیب پوستی یا بافتی است که به طور کلی در اثر کاهش گردش خون به دلیل فشار در ناحیه ای خاص و یا بیماری های مزمن در بافت های نرم بر روی برجستگی های استخوانی در بیمارانی که در طی دوره بعد از عمل بی حرکت می مانند رخ می دهد . 

این زخم ها در گذشته زخم های دکوبیتوس نامیده می شدند. کلمه decubitus در لاتین به معنای پشت است و از آنجا که زخم در افراد نشسته وجود دارد ، اکنون استفاده از زخم های فشاری به جای این کاربرد مناسب تر است.  

بیشتر زخم بسترها ظرف ۱ یا ۲ روز پس از عدم تحرک شروع به ظاهر شدن می کنند. زخم بستر در بیمارستان معمولاً در ۲ هفته اول پس از بستری شدن در بیمارستان ایجاد می شود.

علائم زخم بستر چیست؟

زخم بستر با چشم دیده و مورد توجه قرار می گیرد. در مرحله اولیه ، رنگ پوست در محل زخم تغییر می کند. در افراد با پوست روشن لکه های قرمز وجود دارد در حالی که در افراد با پوست تیره لکه های بنفش یا کبود وجود دارد. اگر پوستی که شروع به تغییر رنگ می کند با انگشت تحت فشار قرار گیرد ، رنگ آن سفید نمی شود و این یکی از علائم مهم زخم بستر است. پوست به صورت اسفنجی و سفت مشاهده می شود. تب در محل زخم احساس می شود. درد یا خارش ممکن است در ناحیه آسیب دیده احساس شود.

علائم با توجه به مراحل متفاوت است. در مرحله ۱ ،  بثوراتی وجود دارد که با فشار دادن محو نمی شود ، یکپارچگی پوست سالم است. در مرحله دوم ، زخم های باز به صورت سطحی مشاهده می شوند ، بافت نکروزه زرد ظاهر نمی شود ، زخم های روشن و خشک با از دست دادن بافت سطحی مشاهده می شود. در مرحله سوم ، در حالی که استخوان ها ، تاندون ها و عضلات تحت تأثیر قرار نمی گیرند ، از دست دادن ضخامت کامل بافت وجود دارد و بافت چربی زیر جلدی قابل مشاهده است. در مرحله ۴ ، استخوان دیده می شود و ممکن است التهاب استخوان ایجاد شود.

دلایل ایجاد زخم بستر چیست؟

علل زخم بستر را می توان بسته به بیمار و محیط تقسیم کرد.

دلایل مربوط به بیمار: در نتیجه کاهش حرکات بیمار ، جریان خون کند شده و اکسیژن رسانی بافت ها کاهش می یابد که خطر زخم بستر را افزایش می دهد. تغذیه ناکافی و نامتعادل بر روند بهبود زخم تأثیر منفی می گذارد. پروتئین ها ، آرژنین ، روی ، ویتامین A و ویتامین C از عناصر  مهم در ترمیم زخم هستند. مشخص شده است که به خصوص در بیمارانی که کمبود پروتئین و آلبومین دارند ، باز شدن زخم سریع تر و بهبود زخم به تأخیر می افتد. علاوه بر مواد مغذی ناکافی ، مصرف ناکافی مایعات همچنین باعث کاهش حجم خون و اکسیژن می شود و مواد مغذی و سلول های ایمنی بدن نمی توانند به بافت آسیب دیده منتقل شوند. 

دلایل محیطی: جدا از فشار، اصطکاک ، گرما و رطوبت پوست  زمینه ساز ایجاد زخم بستر می شود. با اعمال مراقبت صحیح و آگاهانه می توان این مشکلات را برطرف کرد. مراقبت و اشتباهات رفتاری می تواند باعث زخم بستر شود.

زخم بستر در دوران بارداری:

پزشکان استراحت در رختخواب را برای برخی از بارداری های پرخطر توصیه می کنند. اگر زنان باردار در حالت استراحت همیشه در همان وضعیت قرار بگیرند، ممکن است زخم بستر به خصوص در ناحیه دنبالچه رخ دهد. یکی از خطرات زخم بستر در زنان باردار محدودیت مصرف دارو است. اگر زخم بستر در سطحی باشد که نیاز به درمان دارویی باشد ، زنان باردار نمی توانند از اکثر داروها از جمله مسکن استفاده کنند و درد زیادی دارند و ممکن است عفونت ایجاد کند زیرا استفاده از آنتی بیوتیک نیز ممنوع است. به همین دلیل ، جلوگیری از زخم های فشاری در زنان باردار بسیار مهم تر است.

زخم بستر در کودکان:

نازکی پوست و لایه زیرپوستی  در کودکان ، چربی هایی که از خشک شدن پوست محافظت می کنند و از ۸ سالگی  از غدد چربی ترشح می شوند  و سیستم ایمنی ضعیف خطر زخم های فشاری را افزایش می دهد. علاوه بر این ، باعث می شود روند بهبود زخم ها متفاوت باشد.

ایجاد زخم بستر در کودکان با تغذیه ، وجود یا عدم وجود کم خونی ، رطوبت پوست ، سوتغذیه ، کم آبی و وضعیت سیستم ایمنی بدن همراه است.  

زخم های فشاری در کودکان در لگن ، پاشنه ، گوش ، پشت سر  و ستون فقرات بیشتر است. علاوه بر عدم تحرک ، بیماری های قلبی و گردش خون ، بیماری های عصبی و سوتغذیه که از اکسیژن رسانی بافت جلوگیری می کند ، بهبود بافت را به تأخیر می اندازد. از آنجا که اکسیژن رسانی بافت در بیماران کم خون کاهش می یابد ، از نظر وجود زخم های فشاری خطر ایجاد می کند.

شما عزیزان می توانید جهت دریافت مشاوره زخم و رزرو نوبت از شنبه تا پنجشنبه، ۹ صبح الی ۷ شب با شماره تلفن ۰۹۱۲۸۳۹۴۹۲۲ تماس حاصل فرمایید.

کلینیک زخم پلاس: تهران، جنت آباد، خیابان شهید کبیری طامه (شاهین شمالی)، تقاطع خیابان بهار و امام حسین (ع)، بیمارستان فوق تخصصی عرفان نیایش، طبقه MZ، کلینیک تخصصی زخم و استومی