دبریدمان زخم چیست
بافت نکروزه و مرده به دو شکل وجود دارد:
- اسکار: که یک بافت سخت و چرمی شکل است
- اسلاف: که به شکل زرد و نرم است
اجزای بافت نکروزه شامل بافت بدون خون رسانی، اگزودای فیبرینی و باکتری می باشد. این مواد زمینه را برای رشد باکتری ها فراهم می کنند و با روند ترمیم زخم تداخل ایجاد کرده و باعث کندی روند بهبودی می شوند. دبریدمان زخم ( برداشتن بافت اسکار و اسلاف ) یک جز ضروری در مراحل آماده سازی یک بستر زخم می باشد. بافت مرده ممکن است به شکل شدید که ان را به صورت سه پلاس ( +++ ) نشان می دهیم باشد یا متوسط ( ++ ) و یا جزئی که به شکل ( + ) نشان داده می شود.
هدف از دبریدمان زخم چیست؟
هدف از دبریدمان زخم برداشتن بافت های مرده و به شدت آلوده است اما با حفظ عضوهای مهمی مثل تاندون و عروق خونی و استخوان و … . ( استخوان هم فقط در مواردی که استئومیلیت وجود داشته باشد، برداشته می شود. ) ، دبریدمان اجازه می دهد که بستر زخم دیده شود و شانس عفونت کاهش یابد و پروسه ی ترمیم زخم ادامه یابد. فاکتورهای بسیاری باید هنگام انتخاب بهترین روش دبریدمان در نظر گرفته شود که شامل تعیین نوع بافت مرده در بستر زخم می باشد. مثلا زخم حاوی اسلاف به دبریدمان آنزیماتیک، اوتولایتیک، دبریدمان شارپ محافظه کارانه، دبرید شیمیایی و ماگوت تراپی جواب می دهد. در حالی که بافت اسکار می تواند به وسیله ی روش هایی چون دبریدمان اوتولایتیک، آنزیمایتیک، دبریدمان شارپ با ابزار و روش جراحی برداشته شود.
زخم های عفونی نیاز به توجه ویژه دارند و هدف ما در این نوع زخم ها آسیب کمتر به بافت اطراف زخم و همچنین دبریدمان سریع است. بدین منظور اغلب در این موارد دبریدمان جراحی پیشنهاد می شود که همراه آن آنتی بیوتیک درمانی هم انجام شود، در صورتی که دبریدمان جراحی منع شده باشد از روش های آهسته تر جهت دبریدمان استفاده می شود، نظیر (دبریدمان شارپ محافظه کارانه و ماگوت تراپی و دبرید آنزیمایتیک ). بنابراین عفونت زخم توسط آنتی بیوتیک درمانی باید کنترل شود.
کنتراندیکاسیون های دبریدمان
پرستار زخم باید نسبت به موقعیت هایی که در آن دبریدمان کنتراندیکاسیون دارد آگاه باشد، مهم ترین مورد کنتراندیکاسیون دبریدمان زخم هایی است که خون رسانی ضعیف دارند مثل زخم های پای غیر عفونی در بیمارانی که بیماری شدید عروق اندام تحتانی پیشرفته دارند. در این وضعیت برداشتن بافت اسکار تا زمانی که گرفتگی عروقی باز شود ممنوعیت دارد زیرا که احتمال دارد ریسک عفونت را بالا ببرد. علاوه بر آن برداشتن بافت اسکار به علت خون رسانی ضعیف نه تنها سودی ندارد بلکه باعث می شود روند ترمیم زخم به جلو پیش نرود. بنابراین در گایدلاین های بسیاری آمده که دبریدمان این زخم ها ممنوع است و فقط باید از لحاظ بروز عفونت زخم مشاهده و ارزیابی شود. حالت دیگری که در آن دبریدمان کنتراندیکاسیون دارد زخم پاشنه با اسکار خشک است در بیمارانی که حرکت نمی کنند تا زمانی که هیچ علائمی از عفونت مشاهده نشده باشد. اگر میزان بافت اسکار پیشرفت کرد و مقدار بیشتری از سطح زخم را فرا گرفت یک نشانه از عفونت است که در این حالت دبریدمان پیشنهاد می شود.
انتخاب بهترین روش دبریدمان زخم
فاکتورهای دیگری نیز وجود دارند که درمانگران زخم را برای انتخاب بهترین روش دبریدمان راهنمایی می کنند. اولین کار این است که هدف خود را از مراقبت مشخص کنید. مراقبت از بیماری که در مراحل انتهایی زندگی می باشد بهتر است به جای تمرکز کردن بر روی ترمیم زخم و برداشتن بافت نکروز، ایجاد احساس راحتی یا به عبارتی درمان تسکینی باشد.
یک مثال دیگر بیماری است که بافت اسکار بر روی پاشنه دارد اگر خون رسانی به زخم مناسب است و بیمار توانایی حرکت کردن دارد در این حالت بافت اسکار باید برداشته شود که روند ترمیم زخم تسهیل شود. ولی اگر فرد قادر به حرکت کردن و راه رفتن نیست و خون رسانی خوبی ندارد، اگر علائمی از عفونت ندارد اسکار را به حال خود رها کنید و فقط زخم را از نظر افزایش میزان بافت اسکار که نشانه ی عفونت است مورد ارزیابی و مشاهده قرار دهید.
دانش درمانگر زخم و میزان مهارت وی عامل دیگری است که در انتخاب روش دبریدمان موثر است. دبریدمان شارپ محافظه کارانه با ابزار، نیازمند آموزش های تخصصی است در مقابل استفاده از پانسمانی که دبریدمان اوتولایتیک می کند ایمن و آسان است. یکی دیگر از مسائل مهم در انتخاب نوع دبریدمان وسایل و امکانات در دسترس است. مثلا پرستاری که در خانه، بیمار را ویزیت می کند ممکن است به علت در دسترس نبودن امکانات و افراد از روش دبریدمان شارپ محافظه کارانه استفاده کند. در حالی که اگر این بیمار در بیمارستان باشد از روش جراحی به خاطر امکانات در دسترس استفاده می شد. دبریدمان اوتولایتیک و آنزیمایتیک انتخاب های دیگری برای بیمارانی که در منزل حضور دارند، است. در حالی که دبرید جراحی و دبریدمان شارپ محافظه کارانه بهتر است در مواردی که امکانات لازم در دسترس است استفاده شود.
انتخاب روش دبریدمان اغلب بین درمانگران چالش ایجاد می کند به همین خاطر گایدلاین های محدودی در این مورد وجود دارند چرا که عوامل زیادی باید در نظر گرفته شود تا بتوان روش مناسب را انتخاب کرد. مطالعات قابل استناد زیادی نیز در مورد انتخاب بهترین روش درمان وجود ندارد و مطالعات انجام شده اکثرا در محیط آزمایشگاهی انجام شده و نمونه مورد مطالعه کافی ندارند.
پیشرفت و ماندگاری دبریدمان
زخم باید در طول پروسه ی دبریدمان مورد مشاهده قرار گیرد پرستار زخم باید بافت نکروز را مشاهده کند و در هر ارزیابی مستندات خود را جمع آوری کند تا مشخص شود هربار چند درصد از بستر زخم را بافت نکروز تشکیل می دهد. همچنین پرستار زخم باید میزان افزایش بافت نکروز را در هر ویزیت بنویسد و در صورت نیاز آن را از بستر زخم بردارد. اگر پروسه ی دبریدمان به موقع انجام نشود حتی ترشحات زخمی که معمولا زیاد است با برداشتن بافت نکروز میزان ترشحاتش کم می شود. دبریدمان موثر و به موقع باعث می شود که بستر زخم یک بافت زنده و سالم داشته باشد.
بعد از دبریدمان نشانه های عفونت در زخم های عفونی کم می شود به خصوص در بیمارانی که از آنتی بیوتیک سیستمیک استفاده می کنند. سپس پرستار زخم می تواند بهترین روش پانسمان را نسبت به بستر زخم انتخاب کند.
برخی از خدمات کلینیک زخم پلاس، کلینیک درمان زخم در تهران:
شما عزیزان می توانید جهت دریافت مشاوره زخم و رزرو نوبت از شنبه تا پنجشنبه، ۹ صبح الی ۷ شب با شماره تلفن ۰۹۱۲۸۳۹۴۹۲۲ تماس حاصل فرمایید.
کلینیک زخم پلاس: تهران، جنت آباد، خیابان شهید کبیری طامه (شاهین شمالی)، تقاطع خیابان بهار و امام حسین (ع)، بیمارستان فوق تخصصی عرفان نیایش، طبقه MZ، کلینیک تخصصی زخم و استومی
بدون دیدگاه